Halen kleine gebeurtenissen je helemaal onderuit? Verlies je jezelf in emotie? Reageer je heftig zonder echte reden? Beland je steeds weer in hetzelfde patroon? Schematherapie van Jeffrey Young kan je helpen. In deze therapie leer je belemmerende gewoonten te vervangen door gezonde.

Wanneer je emotionele reactie niet in verhouding staat tot de ernst van de gebeurtenis, dan is dat een aanwijzing dat er “een kindmodus” aan het werk is. Boosheid en/of verdriet sturen je dan, stelt Young.
In de kwetsbare-kindmodus voel je je doorgaans bedroefd, zwak, eenzaam of minderwaardig. Je kan deze gekwetste-kindmodus bij jezelf herkennen: je voelt je dikwijls alleen op de wereld; je voelt je zwak en hulpeloos; je hebt het gevoel dat niemand van je houdt.
In de boze-kindmodus voel je je sterk en machtig. Je hebt het gevoel van je af te bijten en grenzen te stellen. Na de explosie van woede voel je je echter doorgaans verdrietig en alleen. Je kan de boze en impulsieve-kindmodus bij jezelf herkennen: als je kwaad bent, kan je je niet meer beheersen en verlies je de controle over jezelf; je doet wat je wil ongeacht de gevoelens en behoeften van anderen; je overtreedt de regels en vindt dat vervolgens heel erg; je meent dat de regels waar anderen zich aan moeten houden niet voor jou gelden.
Young spreekt ook nog over een derde kindmodus: die van het gelukkige kind. Je voelt je dan begrepen en gewaardeerd. Het is goed om deze modus te activeren; je vindt er ontspanning en plezier in, schrijft hij.

Hoe kan je oude patronen doorbreken? Leer je kindmodi begrijpen en verzorgen. Je zal zo beter omgaan met je behoeften en je gevoelens. Hannie Van Genderen, Gitta Jacob & Laura Seebauer geven in het boek “Patronen doorbreken” volgende tips: 1. Verzorg het gekwetste kind: wat had je nodig als kind? Hoe kan je nu als volwassen persoon deze behoeften vervullen? 2. Tem het boze kind: zoek uit met welke behoefte je boosheid samenhangt. Vind een constructieve manier om die behoeften te bevredigen. Woede brengt je niet dichter bij jezelf. Je kan bijvoorbeeld leren je behoefte te benoemen. 3. Voed je gelukkige-kindmodus: denk terug naar die momenten waarop je als kind gelukkig was. Wat maakte dat je je goed voelde? Hoe kan je die positieve ervaringen vandaag vaker realiseren? Het doel van schematherapie is je dichterbij de gezonde-volwassenmodus te laten komen.

In schematherapie spreken we naast kindmodi ook nog over oudermodi en overlevingsmodi. Zo is er de veeleisende-oudermodus, de schuld-inducerende-oudermodus en de straffende oudermodus. Overlevingsmodi zijn de mechanismen die je als kind gebruikt hebt om zo normaal mogelijk te kunnen leven met je onvervulde emotionele behoeften. Onderwerping, vermijding en overcompensatie zijn reacties op ongezonde ouder- en kindpatronen.

Meer lezen? Hannie van Genderen, Gitta Jacob en Laura Seebauer schreven het zeer toepasbare boek Patronen doorbreken. Negatieve gevoelens en gewoonten herkennen en veranderen. Uitgeverij Nieuwezijds, 2012. Hetzelfde geldt voor het boek dat Jeffrey Young en Janet Klosko publiceerden: Leven in je leven. Leer de valkuilen in je leven herkennen. Pearson Benelux, 1999.